Weet jij nog precies het moment dat je gisteren in slaap viel? Hoogstwaarschijnlijk niet. Gek eigenlijk dat je dat moment nooit kan herinneren. Hoe komt dat? In de video van de Universiteit van Nederland legt Prof. dr. S. Overeem, arts-somnoloog verbonden aan het Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe in Heeze dit uit.
Slaapfasen
Slapen is een gereguleerd proces met verschillende fasen: je gaat van wakker, naar lichte slaap, dan naar diepe slaap en tenslotte naar REM slaap (droomslaap). Tijdens de REM slaap zijn je spieren verslapt om te voorkomen dat je je dromen uitvoert. Dit is een slaapcyclus die je een aantal keer per nacht doorloopt.
Narcolepsie
Overeem doet veel onderzoek naar de slaapstoornis narcolepsie. Dit is een neurologische aandoening die waarbij de grenzen tussen de verschillende slaapfasen in elkaar overlopen. Dit wordt veroorzaakt door het ontbreken van een hersenstofje bij mensen met deze slaapstoornis.
Mensen met narcolepsie hebben last van:
- Slaapaanvallen overdag
- Kataplexie (spierverslappingen bij bepaalde emoties)
- Hallucinaties bij in slaap vallen of wakker worden
- Slaapverlamming
- Verstoorde nachtelijke slaap
Vervaging van slaapfasen
Onderzoek op muizen met narcolepsie heeft duidelijk gemaakt hoe deze vervaging van slaapfasen zich in de hersenen afspeelt. De gebiedjes in de hersenen die zich bezighouden met waken, liggen op een andere plek in de hersenen dan de gebiedjes die zich met slaap bezighouden. Deze gebiedjes hebben een inhiberende werking op elkaar. Dat wil zeggen dat als het waakgebied actief is, het slaapgebied geblokkeerd wordt.
Bij gezonde muizen (en mensen) zorgt dit ervoor dat zij overdag niet zomaar in slaap vallen. ,,Dit verschijnsel wordt in de neurologie ook wel de slaap-waakschakelaar genoemd. Omdat de slaap- en waakgebieden niet tegelijk actief kunnen zijn”, zegt Overeem.
Hersenstof hypocretine
Bij narcolepsie ontbreekt de hersenstof hypocretine. Deze boodschapperstof wordt normaal gemaakt door een paar honderd duizend cellen in de hypothalamus. Wat doet hypocretine nu precies waar het gaat om de overgang tussen wakker zijn en slapen? Hypocretine activeert de slaap-waakschakelaar aan de waakzijde. Zodat de slaap-waakschakelaar gestabiliseerd wordt.
Mensen met narcolepsie missen deze stabiliserende hersenstof waardoor hun hersenen te gemakkelijk schakelen tussen wakker en slapen. Daarom wordt narcolepsie ook wel een slaap-waakstoornis genoemd. Helaas is narcolepsie nog niet te genezen.
Nieuwe slaappillen
Wel heeft het inzicht in de oorzaak van narcolepsie geleid tot een nieuwe generatie slaappillen waarbij tijdelijk je hypocretine wordt geblokkeerd en je dus makkelijker in slaap kan vallen.
Waarom kan je het moment van in slaap vallen nooit herinneren?
Hoe komt het dat je het moment van in slaap vallen vergeet? Als je in slaap valt worden de slaap hersengebieden steeds actiever en de wakker hersengebieden steeds passiever totdat de schakelaar omslaat naar slaap. Het precieze moment echter kan je je echter nooit herinneren omdat de gebieden die dit zouden moeten onthouden dan zijn geblokkeerd.
Hoe vond je dit artikel? Geef je waardering:
(36 votes, average: 4,50 out of 5)
Lees ook:
VOLG SLAAPINFO OP FACEBOOK