fbpx
bedplassen

Bedplassen: oorzaak en behandeling van plassen in bed

Bedplassen wordt ook wel slaap enuresis of bedwateren genoemd. Bij bedplassen zal iemand per ongeluk urineren tijdens de slaap. Het komt voor wanneer de persoon niet ontwaakt met een volle blaas. Het is ook mogelijk dat de blaas niet goed afsluit. Dit zijn vaardigheden die je normaal gesproken leert tijdens de groei en ontwikkeling. Bedplassen valt onder de parasomnia. Bij een parasomnia vinden ongewenste zaken plaats tijdens het slapen.

Plassen bij kinderen

Plassen is een reflex bij baby’s wanneer ze slapen en wakker zijn. Het komt voor tot ongeveer 18 maanden. Vanaf 18 maanden tot ongeveer drie jaar zal een kind leren om plassen uit te stellen tot de blaas vol is. Het kind zal dit eerst leren wanneer ze wakker zijn. Wanneer het kind wat ouder wordt leert deze het ook tijdens het slapen te reguleren. De ontwikkelingsfase waarin het kind zich verkeert bepaalt de leeftijd waarop hij/zij het zal leren. De meeste kinderen hebben op vijfjarige leeftijd een volledige controle over hun blaas. Bedplassen worden niet als een slaapstoornis beschouwd tenzij het minimaal tweemaal per week voorkomt bij iemand die ouder is dan vijf jaar.

Vormen van bedplassen

Er zijn twee vormen van bedplassen; primair en secundair. Een kind dat lijdt aan primair bedplassen is nooit droog gebleven tijdens de slaap voor een periode langer van zes maanden. Een kind of volwassene die lijdt aan secundair bedplassen is voorheen wel droog gebleven voor een periode van minimaal zes maanden aansluitend. Wanneer deze persoon minimaal tweemaal per week gaat bedplassen voor een periode van drie maanden of langer, spreekt met van secundair bedplassen.

Vasopressin hormoon

Vasopressin is een hormoon dat door de hypofyse aangemaakt wordt. Het reduceert de hoeveelheid urine die door de nieren wordt geproduceerd. De hoeveelheid vasopressin zorgt ervoor dat je ‘s nachts niet zo vaak naar het toilet hoeft te gaan. De hoeveelheid vasopressin in het lichaam zal normaal gesproken verhogen tijdens het slapen. Bij een kleine groep kinderen met primair bedplassen zal deze natuurlijke verhoging niet plaatsvinden. Daardoor komt er meer urine in de blaas dan ze binnen kunnen houden. Wanneer ze niet ontwaken zullen ze in bed plassen.

Bedplassen kan het zelfvertrouwen van het kind schade toebrengen. Dit is ook een grootste risico bij primair bedplassen. De wijze waarop het gezin omgaat met deze aandoening is daarbij van groot belang. De reactie zal voor een groot deel bepalen hoe ernstig het probleem wordt.

Oorzaken van bedplassen

Het is van belang om te weten of er iets anders ten grondslag kan liggen aan het bedplassen. Bedplassen kan de volgende oorzaken hebben:

  • Een andere slaapstoornis
  • Een medische aandoening
  • Gebruik van medicatie
  • Een psychische stoornis
  • Drugsgebruik

Hoe vaak komt bedplassen voor?

Primair bedplassen komt in de volgende percentages voor bij kinderen, tieners en volwassenen:

  • Bij 10% van kinderen die 6 jaar zijn
  • Bij 7% van kinderen die 7 jaar zijn
  • Bij 5% van kinderen die 10 jaar zijn
  • Bij 3% van kinderen die 12 jaar zijn
  • Bij 1% tot 2% procent van volwassenen

Primair bedplassen komt meer voor bij jongens dan bij meisjes, De hoeveelheid kinderen die primair bedplassen die uit zichzelf genezen ligt op ongeveer 15 procent per jaar. Er lijkt een genetische koppeling te bestaan bij primair bedplassen. Kinderen hebben een grotere kans op deze aandoening wanneer hun ouders en/of broers en zussen het ook als kind hebben gehad. Bedplassen komt voor bij 2,1 procent van senioren die in een zorginstelling woonachtig zijn. Daar komt het vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Risicofactoren

Sommige mensen urineren ook per ongeluk wanneer ze wakker zijn, hierbij betreft het een lichamelijk probleem. Sociale of psychische stress is zelden de oorzaak van primair bedplassen. Maar het komt wel vaker voor bij de volgende groepen kinderen:

Secundair bedplassen komt vaker voor bij kinderen die recentelijk een sterke sociale of psychische stress situatie hebben meegemaakt. Dit kan onder andere ontstaan door:

  • Scheiding van ouders
  • Fysiek of seksueel misbruik
  • Verwaarlozing

Kinderen die lijden aan secundair bedplassen hebben ook een verhoogde kans op constipatie en ontlasting in de broek. Een storing zoals verwarrende ontwaking (wakker worden tijdens een zeer diepe fase in de slaap) kan leiden tot plassen in een afwijkende fase van de nachtrust. Onder normale omstandigheden zal dit kind droog blijven in de nacht.

Secundair bedplassen kan op elke leeftijd voorkomen, het kan gekoppeld zijn aan, of ontstaan door:

  • Niet in staat zijn om urine te concentreren zoals bij sikkelcel syndroom of bij een aantal vormen van diabetes
  • Een toename in de urineproductie veroorzaakt door het gebruik van cafeïne, diuretica of andere middelen
  • Een probleem met de urinewegen zoals infecties of een prikkelbare blaas
  • Chronische constipatie en onvrijwillige ontlasting in de broek
  • Een neurologisch probleem zoals een beroerte of epilepsie
  • Obstructieve Slaapapneu
  • Sociale of psychologische stress

Bij senioren kan het gerelateerd zijn aan de volgende symptomen:

  • Congestief hartfalen
  • Obstructieve slaapapneu
  • Depressie
  • Dementie

Diagnose

Bezoek de huisarts bij zorgen over bedplassen bij jouw kind. Wanneer er sociale of mentale spanningen ten grondslag lijken te liggen, neem dan contact op met een therapeut. Wanneer jij, of jouw kind niet goed slaapt, of erg vermoeid is gedurende de dag is het van belang een slaapspecialist te raadplegen. Er kan ook een andere slaapstoornis de oorzaak zijn.

Bedplassen oplossen

De behandeling voor bedplassen begint met een grondig onderzoek. Hierbij worden onderliggende fysieke oorzaken van het probleem uitgesloten. Daarna worden andere mogelijke oorzaken onderzocht. Het reduceren van de sociale en de psychische impact van bedplassen is de voornaamste doelstelling bij de behandeling.

Gedragsverandering

Onderstaande methoden zijn zeer effectief gebleken, vaak zal binnen de eerste maand het droog blijven in de nacht verbeteren. Tijdens de behandeling is het van belang om de schaamte en angst van de persoon zoveel mogelijk te minimaliseren. Ouders moeten hierbij zeer geduldig zijn wanneer ze wachten tot de kinderen uit de fase van bedplassen groeien.

Dit zijn enkele voorbeelden van gedragsmethoden:

  • Positieve bevestiging: Dit is een goede manier om het kind te belonen voor het bed droog houden. Je kunt bijvoorbeeld een schema opstellen met de nachten dat het kind droog blijft.
  • Periodiek ontwaken: Hierbij maak je het kind enkele malen per nacht wakker om naar het toilet te gaan. Dit kan erg goed werken. In het begin zal de ouder het kind wakker maken, later kun je het kind zelf laten ontwaken. Je kunt een alarmklok gebruiken om enkele uren na het slapengaan te ontwaken.
  • Minder vloeistoffen drinken: Hierbij geef je het kind minder te drinken aan het einde van de middag en vroeg op de avond. Je kunt het kind ook vragen om voor het slapengaan naar het toilet te gaan. Het is ook belangrijk om gedurende de dag regelmatig naar het toilet te gaan. Hiermee leert het kind een goede routine. Het verminderen van vloeistoffen drinken moet niet op een straf lijken, het dient op een bedachtzame wijze uitgevoerd te worden. Maak in de avond gebruik van een kleiner glas. Let wel op bij warme dagen wanneer het kind extra vocht nodig heeft. Het hele gezin moet bij het proces betrokken zijn.
  • Alarm therapie: Dit wordt ook wel de “bel en onderlegger” methode genoemd en blijkt erg effectief te zijn met 70 procent kans op slagen. Deze methode werkt het beste bij kinderen die al wat ouder zijn en gemotiveerd. Het werkt op basis van een onderlegger met vochtdetectie die onder het kind wordt geplaatst. Wanneer de onderlegger vochtig wordt zal er een alarm afgaan waardoor het kind niet altijd wakker wordt, maar wel stopt met plassen. De ouders brengen het kind dan naar het toilet om de boodschap af te ronden. Natte lakens en pajamas worden direct verschoond en het alarm wordt opnieuw ingesteld. Vervolgens kan het kind weer gaan slapen. Met deze therapie kan het kind leren de nacht door te komen zonder te plassen. Er zijn ook kinderen die tijdens de nacht opstaan om te gaan plassen wat nocturia genoemd wordt. De duur van deze behandeling kan sterk afwijken per kind, het kan variëren van enkele weken tot meerdere maanden. Wanneer er na die tijd nog steeds geen verbetering te constateren is kun je stoppen met de behandeling, en deze later opnieuw proberen wanneer het kind wat ouder is.

Hulpmiddelen tegen bedplassen

Er bestaan verschillende hulpmiddelen tegen bedplassen:


Hoe vond je dit artikel? Geef je waardering:
1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (34 votes, average: 4,68 out of 5)


Lees ook: