Schokken tijdens slaap. Wat is dat voor fenomeen? Op het moment dat we ons overgeven aan de slaap krijgen we plotselinge spiertrekkingen vanuit ons brein, waardoor onze armen en benen plotseling bewegen. Sommige mensen schrikken ervan, andere mensen schamen zich hiervoor. Deze spierstuipen tijdens de slaap noemen we hypnagoge schokken (slaapstuipen).
Schokken tijdens slaap
Niemand weet precies waar de schokken tijdens je slaap vandaan komen. Het zou best weleens de schakel tussen wakker en slapen kunnen zijn. Twee elementen die vechten om dominantie. Normaal gesproken zijn we verlamd tijdens de REM slaap. Zelfs wanneer we onze meest levendige dromen doormaken blijven onze spieren rustig en ontspannen. Je ziet van buiten niet wat er zich allemaal van binnen afspeelt.
Wat er zich met jouw lichaam afspeelt staat los van jouw dromen. Je zou bij wijze van spreken met je ogen open kunnen slapen met een grote discobal aan het plafond. Toch maakt dat geen enkel verschil. De grens tussen de werkelijkheid en de droomwereld is niet helemaal scherp te trekken. Het dromende brein zendt twee soorten signalen uit die beide een compleet ander verhaal vertellen.
Lichamelijke bewegingen tijdens de slaap
De meest voorkomende lichamelijke beweging die we maken tijdens de slaap zijn de snelle oogbewegingen tijdens de REM fase. Je kunt aan de ogen zien of iemand op dat moment aan het dromen is. De rest van je lichaam is verlamd. Wanneer een kind droomt dat het aan het fietsten is zullen de benen geen trapbewegingen maken om maar een voorbeeld te noemen.
Hypnagoge schokken of bewegingen lijken meer een teken te zijn dat het motorische systeem nog steeds invloed heeft op het lichaam wanneer de slaapverlamming het overneemt. We zijn namelijk niet gemaakt met een eenvoudige aan/uit schakelaar. Je lichaam valt geleidelijk in slaap. Ook de ontspanning van de spieren en de slaapverlamming ontstaat geleidelijk. En dat gaat niet altijd zonder slag of stoot.
Strijd in het brein
In het diepere deel van ons brein, onder de cortex, bevindt zich een netwerk van zenuwcellen die we het reticulaire activatie systeem noemen. Dit ligt tussen de delen in het brein die algemene fysiologische processen uitvoeren zoals de ademhaling. Wanneer het reticulaire activatie systeem in volle werking is getreden zullen we ons alert en rusteloos voelen. Dat is de periode waarin we wakker zijn.
Daartegenover vinden we de nucleus praeopticus ventrolateralis. Dit is is een kerngebied in de hersenen,dat bij het slapengaan de alertheid onderdrukt en zodoende slaap bevordert. Ventrolateraal betekent dat het aan de onderzijde van het brein ligt, richting de zijkant van de hersenen. Preoptisch betekent dat vlakbij het punt ligt waar de oogzenuwen elkaar kruisen. Dit noemen we de VLPO. Hier ontstaat slaperigheid. De ligging vlakbij de oogzenuwen lijkt erop te wijzen dat we zo informatie over daglicht kunnen waarnemen. Zo worden de slaapcycli gereguleerd.
Terwijl het brein zich overgeeft en het verwerken van de informatie uit de echte wereld overdraagt naar het opwekken van een eigen droomwereld, vindt er dus ook een strijd plaats tussen het reticulaire activatie systeem (wakker/alert zijn) en VLPO (slaperig worden/ ontspannen) waarbij de laatste het lijkt te winnen. Dan zal de slaapverlamming inzetten.
Wat er vervolgens gebeurt is niet helemaal duidelijk. Het lijkt er wel op dat de strijd om controle over het motorische systeem nog niet helemaal gestreden is. Terwijl de slaapverlamming in werking treedt komt de resterende energie van de dag weer op in de vorm van korte bewegingen. Schokken in je slaap zijn dus de laatste resten van de motorische beweging van overdag.
Dromen dat je valt
Er zijn mensen die aangeven deze slaap schokken te ervaren wanneer ze dromen te vallen of struikelen. Dit is een voorbeeld van een fenomeen waarbij externe zaken, zoals bijvoorbeeld het geluid van een wekker die afgaat, in jouw dromen terugkomen. Wanneer dit zich voordoet kun je zien hoe goed onze hersenen een overtuigend verhaal kunnen bedenken. Tijdens het dromen worden de delen in de hersenen die planning en vooruitzicht regelen tijdelijk uitgeschakeld. Daardoor kan het brein op creatieve wijze reageren op alle prikkels.
Hoe vond je dit artikel? Geef je waardering:
(39 votes, average: 4,26 out of 5)
Lees ook:
VOLG SLAAPINFO OP FACEBOOK