Pubers en slaap. Menig ouder vraagt zich af waarom hun puber zoon of dochter ´s avonds niet kan slapen maar ´s ochtends niet uit bed te krijgen is. Het antwoord is simpel: dit heeft te maken met de ontwikkeling van hun hersenen. Pubers krijgen namelijk te maken met een verschuiving in hun slaapritme.
Verandering van slaapritme bij pubers
Tijdens de puberteit verandert het slaapritme van pubers. In de hersenen wordt de stof melatonine steeds later afgescheiden. Dit hormoon zorgt ervoor dat we slaperig worden. Daarom worden pubers pas laat op de avond moe. Tegelijkertijd hebben ze extra veel slaap nodig, om alle lichamelijke veranderingen van de pubertijd te kunnen verwerken. Vanaf het moment dat ze in de puberteit komen tot de leeftijd van ongeveer 22 jaar, moeten adolescenten ongeveer 9 uur per nacht slapen om optimaal kunnen te functioneren, en om fysiek, mentaal en cognitief gezond te zijn.
Slaapgebrek bij pubers
Maar welke puber heeft doordeweeks nog tijd om 9 uur per etmaal te slapen? Ze hebben vaak een druk leven waarin school, vrienden, uitgaan, bijbaantjes, sporten en natuurlijk de smartphone belangrijker is dan hun bed. Volgens een studie in het Journal of Adolescent Health krijgt maar 8 procent van de pubers voldoende slaap. De rest leeft met een chronisch slaaptekort. En bij meer dan de helft (59%) is dit slaaptekort zelfs ernstig. Wat betekent dat ze gemiddeld zes uur of minder per nacht slapen.
Lees ook: Krijgt mijn kind voldoende slaap?
Gevaren van slaaptekort
Het gebrek aan slaap ondermijnt niet alleen de veiligheid van pubers en hun schoolprestaties, maar het leidt ook tot een hoger risico op depressie en overgewicht. Bovendien wordt zelfs de kans dat een puber afhankelijk wordt van alcohol en drugs groter naarmate ze minder slapen. Onderzoek heeft aangetoond aan dat voor iedere 10 minuten dat een puber later naar bed gaat, de kans 6% groter wordt dat ze de afgelopen maand alcohol of marijuana hebben gebruikt.
Wat kan je als ouder doen?
Denk niet dat het te laat is. Maar het vergt wel toewijding. Er zijn veranderingen in levensstijl die middelbare scholieren kunnen maken. Zelfs een aantal kleine veranderingen kunnen een groot effect sorteren op hun welzijn. Bij jonge kinderen kun je als ouder nog een vast bedtijd afdwingen. Maar als het gaat om pubers is dit lastiger.
Tieners zijn niet geneigd om hun slaapgewoonten te veranderen, tenzij ze merken dat ze door meer slaap zich beter voelen en hun prestaties op school te verbeteren. En zowel pubers als ouders moeten bereid zijn om een serieuze poging te doen. Het is moeilijk maar door zaken uit te leggen en een paar goede regels kan je er als ouder voor zorgen dat je kind de nachtrust krijgt die het nodig heeft.
Wees consistent
Consistentie echt van cruciaal belang voor het opbouwen van een gezonde slaapgewoonte. Dat betekent dat het belangrijk is dat uw kind op een vaste tijd naar bed gaat en dat uw kind tijdens zijn of haar puberjaren gemiddeld minimaal 9 uur slaap krijgt. Een vast slaapritme moet ook -in redelijkheid- in het weekend worden aangehouden. Wanneer in het weekend uw kind heel laat gaat slapen en heel laat opstaat, zal het grote moeite hebben om weer terug te schakelen naar het slaap-waakritme van doordeweeks. Voorkom dus dat uw kind elk weekend onnodig laat gaat slapen of extreem lang uitslaapt.
Schermen uit een uur voor het slapen
Slaapproblemen onder jongeren wordt tegenwoordig in veel gevallen veroorzaakt door het gebruik van telefoon en tablet in bed of vlak voor het slapen gaan. Alle artsen en wetenschappers benadrukken het belang van het uitschakelen van elektronische apparaten minimaal een uur voordat je gaat slapen (smartphone, tablet, laptop, computer, Xbox, Playstation enz). En de reden hiervoor is niet vanwege de opwinding die games, snapchat, instagram, facebook kunnen geven.
Elektronische schermen geven een gloed af op een bepaalde frequentie, het genaamde “blauwe licht”, dat de productie van melatonine onderdrukt en uw kind onnodig wakker houdt. Melatonine is een stofje die de hersenen van nature aanmaken voordat we in slaap vallen. Laat uw kind daarom eerst het huiswerk maken dat op de computer gedaan moet worden en pas daarna het andere huiswerk. En daarna dus ook niet even ontspannen met Netflix of YouTube.
Laat smartphone en tablet in de huiskamer
Eis dat uw kind zijn smartphone en tablet in de huiskamer achterlaat (op de oplader) wanneer het gaat slapen. Begin hier zo snel mogelijk mee want iets terugdraaien wat u eerder heeft toegestaan zal op extra weerstand stuiten. Het namelijk is van groot belang dat uw kind ongestoord gaat slapen en niet wakker worden gehouden door berichtjes die op hun telefoon binnenkomen of gaat piekeren over zaken die zo op social media zien.
Pubers zijn nog onvoldoende in staat zichzelf te hierin te beheersen en de gevolgen van hun gedrag te overzien. Dit komt omdat de in de vroege (10-15) en late (16-22) puberteit de hersendelen die de planning- en controlefuncties regelen nog in ontwikkeling zijn. Het is daarom begrijpelijk dat een veertienjarige moeite heeft om de verleidingen van de smartphone te weerstaan. De hersenen zijn hier nog niet op toegerust. Verbied dus dat uw kind een smartphone of tablet meeneemt naar zijn of haar slaapkamer als het gaat slapen.
Praat met uw kind
Leg uw kind uit hoe de hersenen werken en hoe belangrijk het is dat uw kind voldoende slaapt. Wanneer ze zelf ervaren dat ze zich fitter en blijer voelen en hun schoolprestaties verbeteren is de kans groter dat ze meewerken.
Uiteraard kunnen de regels in het weekend en tijdens vakanties wat versoepeld worden, maar waak ervoor dat uw kind geen chronisch slaapgebrek opbouwt.
Hoe vond je dit artikel? Geef je waardering:
(48 votes, average: 4,17 out of 5)
Lees ook:
- Problemen van slaaptekort bij pubers
- Weekendlag: Lui op zondag maakt moe op maandag
- Is (te) veel slapen slecht?
VOLG SLAAPINFO OP FACEBOOK