fbpx
Waarom gapen mensen?

Waarom gapen mensen eigenlijk?

Gapen is aanstekelijk, dat weten we. Maar waarom gapen mensen? Gapen is ook zo gewoon dat we nauwelijks stil staan bij wat de reden is dat we gapen. De meeste mensen denken dat het te maken heeft met vermoeidheid of verveling, maar de werkelijkheid is wellicht complexer en mysterieuzer.

Waarom gapen mensen?

Wetenschappers zijn het erover eens dat we vooral gapen(of geeuwen) bij:

1. Vermoeidheid

Geeuwen of gapen wordt meestal geassocieerd met vermoeidheid of slaperig zijn. Wetenschappers hebben aangetoond dat gapen het vaakst optreedt tijdens de uren voordat je in slaap valt en net nadat je wakker bent geworden.

2: Verveling

Evenals vermoeidheid, lijkt gapen onlosmakelijk verbonden aan situaties waarin we ons vervelen of onvoldoende worden gestimuleerd. De verveling hypothese werd aangetoond in een experiment dat onderworpen studenten tot 30 minuten van een televisie-test bar patroon, terwijl een andere groep 30 minuten naar muziekvideo’s keek. De eerste groep gaapte gemiddeld 70% meer. Dit bevestigde de overtuiging dat mensen meer gapen tijdens oninteressant tegenover interessante, stimulerende gebeurtenissen.

5 mogelijke oorzaken van gapen

In 2010 werd in Parijs een internationaal congres gewijd aan het Mysterie van het gapen in de psychologie en bij ziekten. Men heeft daar 5 mogelijke verklaringen waarom mensen gapen en geeuwen geformuleerd om verder te onderzoeken:

1. Gapen zorgt voor meer lucht in de longen

Wereldwijd denkt men dat gapen een mechanisme is van het lichaam om meer zuurstof binnen te krijgen en meer CO2 uit te kunnen ademen. Hoewel in 1987 is deze theorie uitgebreid is getest bleek er geen verband te zitten tussen hogere CO2 niveaus en meer gapen. Gapen stretcht de longen. Door te gapen voorkomt het lichaam dat atelectase optreedt. Atelectase of longatelectase is een aandoening waarbij (een deel van) de long geen lucht meer krijgt en daardoor samenvalt (collaps). Gapen stimuleert ook de aanmaak van surfactant, een stofje in de longen die helpt de longen open te houden.

2. Gapen koelt de hersenen

Een van de meest populaire theorieën van de afgelopen jaren waarom mensen gapen is om onze hersenen te koelen wanneer deze oververhit dreigen te raken. Er bestaan ook twee studies die dit ondersteunen. Een studie toonde aan dat wanneer koude elementen tegen het hoofd worden aangebracht men bijna geheel stopt met gapen. De andere studie ontdekte dat de frequentie van gapen veranderd met de seizoenen en dat we sneller gapen wanneer de buitentemperatuur hoger is dan onze lichaamstemperatuur.

3. Cortisol en neurologische aandoeningen

Gapen is misschien ook gerelateerd aan het cortisol niveau in ons bloed en aan enkele neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose en hersenbloeding.

4. Gapen als sociaal fenomeen

De afgelopen jaren heeft het onderzoek naar de oorzaken van gapen zich minder gericht op de lichamelijke verklaringen maar zich meer gefocust op de mogelijkheid dat gapen een sociaal, communicatieve reden heeft. Het blijkt namelijk dat gapen aanstekelijk is. Hoe dichter je op emotioneel vlak bij elkaar staat en hoe groter de empathie is die je voor iemand voelt, des te aanstekelijker is het gapen voor de ander. Dit geldt met name bij goede vrienden en verwanten. Gapen is ook aanstekelijk voor dieren. In een studie uit 2007 bleek dat 21 van 29 honden gaapten toen ze video’s werden getoond van gapende mensen.

5. Gapen is een uitnodiging tot seks

De Nederlandse onderzoeker Wolter Seuntjens promoveerde aan de Vrije Universiteit cum laude op het proefschrift ‘On Yawning or The Hidden Sexuality of the Human Yawn’. Zijn onderzoek was bovenal een systematisch-encyclopedisch overzicht van alle beschikbare kennis over de geeuw.  Maar hij ontdekte dat gapen mogelijk ook een relatie heeft met seks.

Patiënten van de Amerikaanse seksuologe Barbara Keesling rapporteerden dat bij het vrijen een orgasme regelmatig gepaard ging met gapen – tot misnoegen van de partner. Duits bijgeloof zegt dat wanneer een jongeman en zijn vriendinnetje samen gapen, er meer aan de hand is dan sympathie alleen.

‘Honderd keren per dag gaap ik en strek ik mij omdat mijn dame de beste is van allemaal’, zong een Franse troubadour in de twaalfde eeuw. Seuntjens: ,,Gapen, zo zeggen deze voorbeelden, is lichaamstaal voor erotische belangstelling, oplopend van sensuele sympathie tot pure geilheid.”, aldus Seuntjens in een interview in het NRC. Seuntjens is ook auteur van het boek Gaap! De Ontdekking Van De Geeuw

Conclusie

Helaas bestaat er geen eenduidig antwoord op de vraag: Waarom gapen mensen? Mensen gapen bij vermoeidheid en verveling. Maar de precieze functie en de aanstekelijkheid van gapen op sociaal vlak is nog niet duidelijk. Daar blijven nog veel vragen onbeantwoord. Misschien is gapen een indicatie voor een latente ziekte? Of is gapen slechts een overblijfsel uit onze evolutie? Misschien gapen mensen wel vanuit hun onderbewuste. Meer onderzoek is hiervoor noodzakelijk.


Hoe vond je dit artikel? Geef je waardering:
1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (131 votes, average: 3,40 out of 5)


Lees ook: